Belofte maakt (meestal) schuld

In het contractenrecht is het uitgangspunt: ‘Belofte maakt schuld’. Toch zijn er gevallen waarin het niet redelijk is om van een partij te verwachten dat zij zich aan een overeenkomst houdt. De wet biedt in dergelijke situaties een aantal mogelijkheden, waarvan de vernietiging van een overeenkomst op basis van dwaling er één is.

Dwaling komt voor als een overeenkomst wordt gesloten onder een onjuiste voorstelling van zaken. Het belangrijkste criterium is dat zonder deze onjuiste voorstelling de overeenkomst niet of niet op basis van dezelfde voorwaarden zou zijn gesloten.

Om een succesvol beroep op dwaling te doen, moet aan bepaalde vereisten worden voldaan. Ten eerste moet de dwaling betrekking hebben op een van de drie situaties die in de wet worden genoemd:

• een mededeling van de wederpartij: de wederpartij heeft bijvoorbeeld nadrukkelijk bepaalde eigenschappen van een product of dienst gegarandeerd;
• het achterhouden van informatie: de dwaling is ontstaan omdat de wederpartij bepaalde informatie ten onrechte heeft verzwegen;
• wederzijdse dwaling: de dwaling is ontstaan omdat beide partijen zijn uitgaan van dezelfde onjuiste veronderstelling.

Een beroep op dwaling leidt echter niet automatisch tot vernietiging van de overeenkomst. Er zijn namelijk enkele obstakels die een succesvol beroep kunnen belemmeren. Bijvoorbeeld als de dwaling uitsluitend betrekking heeft op onzekere, toekomstige omstandigheden.

Een andere situatie is wanneer op grond van de overeenkomst of maatschappelijke opvattingen een dwaling voor eigen rekening behoort te blijven. Denk daarbij aan contractuele uitsluitingen van dwaling. Bij overeenkomsten die speculatief van aard zijn, bijvoorbeeld beleggings- of vastgoedovereenkomsten, blijft dwaling onder omstandigheden ook vaak voor eigen rekening. Verder kan bijvoorbeeld de kans op dwaling al zijn verdisconteerd in een lage prijs.

Kortom, hoewel belofte nog steeds schuld maakt in het contractenrecht, biedt de wet ruimte voor een geslaagd beroep op dwaling. Om een overeenkomst op basis van dwaling te vernietigen, moeten alle omstandigheden zorgvuldig worden overwogen. Indien u vragen hebt of advies wilt over een casus, kunt u altijd contact met ons opnemen.