Overheid eist onnodig nieuw onderzoek

ie wel eens bestemmingsplannen raadpleegt of een omgevingsvergunning aanvraagt die afwijkt van het bestemmingsplan zal soms versteld staan van het aantal onderzoeken die als bijlagen (moeten) worden  toegevoegd. Onderzoek op het gebied van natuur, archeologie, geluid, geur, bodem etc. Een goed belegde boterham voor velerlei onderzoeksbureaus. De grote vraag naar onderzoek wordt bovendien veroorzaakt doordat  in het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) is bepaald dat bij de vaststelling van een bestemmingsplan in ieder geval gebruik kan worden gemaakt van gegevens en onderzoeken die niet ouder zijn dan twee drie jaar (artikel 3.1.1a Bro). Eenzelfde bepaling geldt ook voor omgevingsvergunningen (artikel 3.1a Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, de Wabo)

Dit had in de praktijk van de bestemmingsplan- en omgevingsvergunningsprocedures tot gevolg dat als een onderzoek ouder was dan twee jaren er een nieuw onderzoek werd uitgevoerd en dat door het bevoegd gezag met een beroep op genoemde artikelen ook werd geëist.

Een probleem is dat bestuursrechtelijke procedures lang, in elk geval langer dan twee jaren, kunnen duren en na twee jaren dikwijls fouten moeten worden hersteld in een nieuw besluit. Aan dat nieuwe besluit moesten dan ook steevast weer nieuwe onderzoeken ten grondslag worden gelegd. Aldus de heersende praktijk.

In een uitspraak van 22 maart 2023  (RVS:2023:1148) heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State geoordeeld dat die praktijk berust op een onjuiste interpretatie van (in dat geval) artikel 3.1a Wabo. De Afdeling overweegt dat uit artikel 3.1a Wabo volgt dat de overheid zich bij het verlenen van een omgevingsvergunning in ieder geval mag baseren op gegevens en onderzoeken die niet ouder zijn dan twee jaar. De Afdeling zegt met een beroep op de wetsgeschiedenis vervolgens dat met deze formulering is beoogd aan te geven dat het gebruik van gegevens en onderzoeken die niet ouder zijn dan twee jaar geen nadere motivering of rechtvaardiging behoeft, maar dat ook gegevens en onderzoeken die ouder zijn dan twee jaar gebruikt mogen worden.

Naar mijn mening doet deze uitspraak niet alleen opgeld in omgevingsvergunningprocedures, maar ook in bestemmingsplanprocedures.

De adder onder het gras zit natuurlijk in het woordje ‘mogen’. Want onderzoeken ouder dan twee jaar mogen niet in alle gevallen worden gebruikt. Als sprake is van relevante gewijzigde feiten die van belang zijn voor het onderzoek zal dat toch opnieuw moeten worden gedaan.